Naczyniaki są bardzo często występującymi zmianami nowotworowymi. Mogą pojawić się zarówno u najmłodszych, jak i dorosłych. Mają różną wielkość i kształt. Warto wiedzieć, że według statystyk zmaga się z nimi około 5–10% niemowląt, (pojawiają się częściej u dziewczynek niż u chłopców), natomiast u osób dorosłych zwykle pokazują się między 30. a 40. rokiem życia.
Niestety wciąż nie do końca wiadomo, jaka jest przyczyna ich powstawania. Przeczytaj, czym dokładnie są naczyniaki!
Czym są naczyniaki?
Naczyniaki to zmiany nowotworowe, które wywodzą się z drobnych naczyń krwionośnych (włośniczek), w których dochodzi do nadmiernego rozrostu komórek śródbłonka, a więc komórek wyściełających ścianę naczynia i mastocytów. Można je podzielić na łagodne zmiany nowotworowe i guzy złośliwe, będące zagrożeniem dla życia człowieka.
Na szczęście zwykle są to naczyniaki niezłośliwe, które są tylko defektem kosmetycznym i można je usunąć. Dodatkowo powinieneś wiedzieć, że naczyniaki dotyczą głównie skóry i tkanki podskórnej, lecz u niektórych pokazują się w narządach wewnętrznych – np. mózgu, wątrobie, płucach, czy kościach. Co więcej: mogą występować pojedynczo lub w skupiskach.
Jakie wyróżnia się rodzaje naczyniaków łagodnych?
Naczyniaki można podzielić na dwie grupy – łagodne i złośliwe. Poniżej przedstawiamy ci te pierwsze!
Naczyniak płaski
Wśród zmian łagodnych znajdują się m.in. naczyniaki płaskie, inaczej nazywane plamistymi. Są one obecne na skórze już od urodzenia. Mają postać czerwonych plamek o nieregularnych kształtach i mogą się zlokalizować na skórze twarzy i karku.
Naczyniak włośniczkowy
Naczyniak włośniczkowy przyjmuje formę miękkiej zmiany o czerwonym kolorze, która staje się blada po uściśnięciu. Często określa się go jako ,,znamię truskawkowe”. Najczęściej występuje u noworodków bądź po pewnym czasie po narodzinach i samoistnie znika między 6. a 8. rokiem życia. Pojawia się zwykle na twarzy, nogach, karku i tułowiu.
Naczyniak limfatyczny
Limfatyczne naczyniaki zlokalizowane są zwykle na głowie i szyi. Zdarza się, że samoistnie pękają i dają krwotoki do jam ciała, czego efektem są czekoladowe plamy i torbiele. Znacznie częściej występują u dzieci w ich pierwszych latach życia, aczkolwiek czasem rozwijają się także w wieku dorosłym.
Naczyniak jamisty
Może pojawić się na każdym etapie życia człowieka. Naczyniaki jamiste znacznie częściej obserwuje się u kobiet. Przyjmują one formę wyniosłych guzków o czerwonym lub sinoczerwonym kolorze i występują najczęściej na skórze, błonach śluzowych bądź wewnątrz ciała.
Naczyniak gwiaździsty
Zazwyczaj pojawia się na twarzy oraz tułowiu. Jest bardzo typowy dla dzieci i młodych kobiet. Tę zmianę można bez problemu rozpoznać po charakterystycznym wyglądzie – w środku znajduje się czerwona plamka, od której odchodzą promieniście naczynia.
Złośliwe naczyniaki – rodzaje
Choć naczyniaki to zwykle niezłośliwe nowotwory, to czasem występują w postaciach złośliwych. Tutaj można wymienić m.in. naczyniakomięsaka krwionośnego, który zwykle atakuje narządy wewnętrzne takie jak np. wątroba, tarczyca, czy gruczoł piersiowy.
Innym jest mięsak Kaposiego, który przybiera postać czerwonych i sinych guzków, pojawiających się zazwyczaj na stopach i dłoniach. Ostatnim rodzajem jest obłoniak złośliwy, który może zająć narządy wewnętrzne lub skórę. Nierzadko wiąże się z występowaniem krwotoków (np. z nosa).
Jak dzieli się naczyniaki ze względu na miejsce występowania?
Podziału naczyniaków można dokonać również ze względu na ich miejsce występowania. I tak oto istnieją naczyniaki powierzchniowe i naczyniaki wewnętrzne.
Naczyniaki powierzchniowe
Naczyniaki powierzchowne występują zwykle w obrębie głowy lub szyi. Przyjmują postać jasnoczerwonych, różowych lub jaskrawoczerwonych plam. Takie naczyniaki najczęściej pojawiają się u dzieci i zwykle dochodzi do ich zaniku wraz z wiekiem.
Naczyniaki wewnętrzne
Naczyniaki wewnętrzne często nie dają żadnych objawów i do ich wykrycia dochodzi podczas wykonywania badania USG. Mogą one dotyczyć narządów wewnętrznych, kości lub mięśni. Pojawiają się zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Naczyniaki narządów wewnętrznych zwykle dotyczą wątroby. Oprócz tego często występuje naczyniak mózgu, nerki, czy kręgosłupa.
Jakie są przyczyny powstawania naczyniaków?
Wciąż nie do końca wiadomo, jakie są przyczyny powstawania naczyniaków. Często jednak mówi się o podłożu genetycznym. Znacznie częściej obserwuje je się u kobiet niż u mężczyzn. Ich pojawienie się może być jednym z objawów innych chorób takich jak np. zespół PELVIS, Klippla i Trenaunaya, czy Sturge’a i Webera. Specjaliści informują także, że na ich występowanie mogą wpływać takie czynniki jak:
- przewlekłe choroby wątroby;
- ciąża;
- nadczynność tarczycy;
- choroby reumatyczne;
- przyjmowanie leków antykoncepcyjnych.
Jak wygląda diagnostyka naczyniaków?
Gdy zauważysz, że występują u ciebie naczyniaki, to udaj się na konsultację do lekarza POZ. Jeśli będzie taka potrzeba, to skieruje cię do odpowiedniego specjalisty – np. angiologa lub chirurga naczyniowego. Rozpoznanie naczyniaka zewnętrznego nie sprawia żadnego problemu, ponieważ zmiany są wystarczająco charakterystyczne.
Najczęściej wystarczy dokładne ich obejrzenie i przeprowadzenie szczegółowego wywiadu z pacjentem. Jeśli natomiast występuje naczyniak wewnętrzny, to wykonuje się badanie USG, tomografię komputerową, a w razie potrzeby także inne badania obrazowe – np. rezonans magnetyczny.
Jak przebiega leczenie naczyniaków?
W większości przypadków naczyniaki u dzieci nie wymagają leczenia, choć bardzo ważna jest regularna obserwacja zmiany. Gdy dostrzeżesz, że naczyniak się powiększa, krwawi, boli, swędzi lub wyciekają z niego różne płyny, to konieczne może być jego operacyjne usunięcie.
To niezbędne również wtedy, gdy zmiana znajduje się w miejscu, w którym jest narażona na uszkodzenie lub przeszkadza maluchowi. Jeśli natomiast chodzi o naczyniaki u osób dorosłych, to zwykle leczy je się operacyjnie – najczęściej za pomocą skalpela, lasera bądź poprzez ich zamrożenie lub farmakologicznie za pomocą substancji, które ograniczają ich rozrost (np. propranololu).
Jakie są możliwe powikłania naczyniaków?
Jeśli pojawiły się u ciebie naczyniaki wymagające leczenia, a ty się na nie nie zdecydowałeś, to wiedz, że możliwych jest szereg powikłań, które zależą m.in. od miejsca występowania naczyniaków. Do najczęstszych zalicza się jednak:
- zakażenia;
- niewydolność serca;
- nieprawidłową pracę tarczycy;
- zwężenie dróg oddechowych;
- problemy ze wzrokiem (jeśli zmiany są umiejscowione w obrębie powiek i oczodołu);
- kłopoty ze słuchem;
- blizny i przebarwienia.
Wiesz już, czym są naczyniaki, jakie są ich rodzaje i jak można je leczyć. Gdy zauważysz zmiany naczyniowe u siebie lub u swojego dziecka, to nie wpadaj w panikę, ponieważ większość naczyniaków zanika wraz z wiekiem i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia i życia. Pamiętaj jednak, aby ich nie lekceważyć i udaj się na konsultację lekarską.
