Swędzenie skóry, ból i pęknięcia na powierzchni rąk lub twarzy – jeżeli te objawy brzmią znajomo, być może zmagasz się z egzemą. Występowanie tego uporczywego schorzenia może mieć różne przyczyny, a tym samym wymagać innego sposobu leczenia. Zapoznaj się z poniższym tekstem i sprawdź, w jaki sposób łagodzić objawy, zwalczać poszczególne rodzaje egzemy, a także zapobiegać jej nawrotom.
Czym jest egzema?
Egzema, nazywana także wypryskiem skórnym, to niezakaźny stan zapalny brodawkowatej skóry właściwej oraz naskórka. Im silniejszy jest stan zapalny skóry, tym bardziej uciążliwe są objawy tej choroby. Schorzenie ogranicza się zazwyczaj do skóry rąk oraz twarzy, jednak niektóre rodzaje mogą zaatakować także stopy, skórę głowy lub tułów. Dość charakterystyczne dla choroby są okresy, w których ustępuje, aby po chwili powrócić. Egzemę dzieli się zazwyczaj na endogenną i egzogenną. W przypadku pierwszej przyczyną występowania są czynniki zewnętrzne. Przy drugim rodzaju za jej pojawienie się odpowiedzialne są zaburzenia hormonalne lub predyspozycje genetyczne organizmu.
Jak objawia się ten problem skórny?
Do najczęściej pojawiających się objawów choroby zaliczają się m.in.:
- zaczerwienienie skóry;
- uporczywy świąd;
- grudki i pęcherzyki na powierzchni skóry;
- wysięk zapalny;
- obrzęk i opuchlizna;
- ból;
- złuszczanie i pękanie naskórka;
- zgrubienia naskórka;
- przesuszenie skóry.
Warto nadmienić, że chociaż podrażnienia skóry wywołane egzemą prezentują się wyjątkowo nieprzyjemnie, nie są to zmiany zakaźne. Nie ma szansy, aby zarazić się poprzez kontakt ze skórą osoby chorej. Należy o tym pamiętać. Wyraźnie widoczne objawy choroby bardzo często powodują wstyd i dyskomfort osoby, która ich doświadcza. Strach przed kontaktem z jej skórą tylko zaostrzy te negatywne uczucia, lecz jest nieuzasadniony.
Rodzaje egzemy (wyprysku)
Przyczyny powstawania egzemy mogą być bardzo różne. Czasami jest to odpowiedź organizmu na zakażenie, innym razem przyczyną okazuje się kontakt z czynnikiem alergicznym. Poniżej przedstawiliśmy różne mechanizmy powstawania poszczególnych rodzajów wyprysku.
Wyprysk kontaktowy alergiczny
Kontaktowe zapalenie skóry powstaje w wyniku narażenia jej na bezpośredni kontakt z substancją, która powoduje wystąpienie reakcji alergicznej. Najczęściej dotyczy to skóry przedramion i rąk. Alergię mogą powodować bardzo różne przedmioty codziennego użytku, jak biżuteria, kosmetyki czy ubrania. Zazwyczaj winę ponoszą czynniki chemiczne, jak konkretny metal, guma, barwniki czy lakiery. Wyprysk kontaktowy alergiczny często jest wynikiem tzw. choroby zawodowej i ma związek z ciągłym kontaktem z alergenem w miejscu pracy. Zazwyczaj z problemem borykają się pracownicy służby zdrowia albo przemysłu.
To, czy zmiana skórna jest wywołana kontaktem z alergenem, można potwierdzić, wykonując testy płatkowe skórne. Na wyniki czeka się zwykle od 48 do 72 godzin.
Wyprysk atopowy
Atopowe zapalenie skóry to tendencja do powstawania zmian wypryskowych na skórze. Schorzenie jest spowodowane genetyczną skłonnością do reakcji alergicznych, najczęściej występuje u kilku osób w rodzinie. Pierwsze objawy AZS pojawiają się już w dzieciństwie. Egzemę mogą wywoływać np. alergeny pokarmowe lub wziewne. Jej objawy pojawiają się zazwyczaj po wewnętrznej stronie przedramion, na dłoniach, skórze głowy i twarzy (u niemowląt). Skóra dotknięta wypryskiem atopowym jest mocno przesuszona i bardzo wrażliwa. Często zdarza się także uporczywy świąd.
Egzema kontaktowa toksyczna
Ten rodzaj wyprysku jest podobny do tego, który zostaje wywołany czynnikami alergicznymi kontaktowymi. Jednak dochodzi do niego po kontakcie skóry z czynnikiem toksycznym. Najczęściej są nim chemiczne drażniące substancje. W miejscu zetknięcia się ich ze skórą powstają zmiany wypryskowe.
Wyprysk pieniążkowaty
Jak sama nazwa wskazuje, wyprysk pieniążkowaty przyjmuje okrągły kształt, przypominający nieco monetę. Ich pochodzenie jest w pełni jasne, ale najczęściej podejrzewa się bakterie lub grzyby. Wyprysk pieniążkowaty pojawia się zazwyczaj u osób starszych. Występuje w rejonie tułowia, na podudziach i rękach. Charakteryzuje go silny świąd.
Egzema potnicowa
To rodzaj egzemy, który występuje w obrębie dłoni i stóp, a objawy trudno przeoczyć, ponieważ na skórze pojawiają się pęcherze wypełnione płynem. Ponadto osoba dotknięta tym problemem odczuwa wyjątkowo uporczywe swędzenie. Objawy nasilają się podczas bardzo ciepłych dni. Wraz z egzemą potnicową często współistnieją infekcje grzybicze.
Egzema łojotokowa
Łojotokowe zapalenie skóry to rodzaj egzemy pojawiającej się w miejscach, które mają tendencję do przetłuszczania się. Są to najczęściej:
- skóra głowy;
- twarz;
- tułów.
Egzemie towarzyszą grudki, zaczerwienienie oraz wysięk, który po zaschnięciu przyjmuje wygląd żółtawych strupów. Wyprysk łojotokowy bardzo często jest nasilany przez drożdżaki.
Wyprysk podudzi
Jest to rodzaj egzemy występujący zazwyczaj u osób starszych. Jak sama nazwa wskazuje, objawy ukazują się zwykle na podudziach. Występowanie schorzenia ma związek z zaburzeniami krążenia żylnego i owrzodzeniem kończyn.
Leczenie egzemy
Skuteczne leczenie problemu skórnego musi zostać poprzedzone znalezieniem przyczyn jego występowania – najlepiej jest zatem udać się do dermatologa, który odkryje źródło powstawania zmian skórnych. Wdrożenie domowych sposobów pozbycia się egzemy jest niezalecane.
Przyczyna egzemy a walka z problemem
Jeśli jest ona wywołana kontaktem z substancją toksyczną lub alergenem, należy bezwzględnie zaprzestać dotykania danej substancji. W przypadku, kiedy jest to zadanie utrudnione (np. ze względu na wykonywany zawód), można spróbować nakładać rękawiczki. Profilaktyka przy egzemie kontaktowej jest tutaj kluczowa.
Same objawy egzemy leczy się najczęściej przy pomocy kremów i maści, które zawierają glikokortykosteroidy. W przypadku alergii lekarz może także zalecić przyjmowanie doustnych leków przeciwhistaminowych. Egzema obejmująca duży obszar ciała wymaga zazwyczaj zastosowania nie tylko maści, lecz także doustnych środków kortykosteroidowych.
Jeżeli specjalista podejrzewa, że przyczyną wyprysku jest zakażenie bakteryjne lub grzybiczne, musi najpierw przeprowadzić odpowiednie badania. Jeżeli testy potwierdzą przypuszczenia, pacjentowi zostają przepisane specjalne leki, np., ketokonazol.
Jak radzić sobie z egzemą atopową?
Nieco inaczej wygląda kwestia leczenia egzemy atopowej. W jej przypadku najważniejsza jest dokładna pielęgnacja skóry dermokosmetykami (zwykle są to środki emolientowe). Mają one działanie natłuszczające, dzięki czemu zapobiegają wysuszeniom skóry i jej pękaniu. Ponadto lekarz zaleca zwykle stosowanie maści sterydowych np. z grupy inhibitorów kalcyneuryny.
Jeżeli żadna z zastosowanych metod leczenia nie przynosi rezultatów, lekarz może zlecić zastosowanie doustnego leczenia immunosupresyjnego, w postaci np. cyklosporyny albo azatiopryny. Terapia ma wyregulować zbyt dużą reaktywność układu immunologicznego.
Egzema – podsumowanie
Przyczyny i objawy egzemy mogą być bardzo różnorodne. Niezależnie jednak od bezpośrednich przyczyn jej występowania, większość rodzajów schorzenia wiąże się ze świądem skóry, opuchlizną i grudkami. Ich obecność potrafi skutecznie obniżyć pewność siebie chorego i utrudnić mu codzienne funkcjonowanie. Jeżeli doświadczasz objawów wyprysku, bezzwłocznie pokaż je specjaliście – im prędzej rozpocznie się odpowiednie leczenie, tym szybciej poczujesz ulgę!
